อินซูลินเป็นฮอร์โมนที่ผลิตโดยเซลล์เบตาของตับอ่อน ซึ่งมีหน้าที่สำคัญในการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด โดยอินซูลินจะช่วยให้น้ำตาลกลูโคสในเลือดเข้าสู่เซลล์ต่าง ๆ ทั่วร่างกาย
เพื่อใช้เป็นพลังงานหรือเก็บสะสมไว้ในรูปของไขมัน หากตับอ่อนไม่สามารถผลิตอินซูลินได้เพียงพอ หรือถ้าร่างกายไม่ตอบสนองต่ออินซูลินอย่างมีประสิทธิภาพก็อาจทำให้เกิดภาวะดื้ออินซูลินได้
ภาวะดื้ออินซูลิน (Insulin Resistance) คือ สภาวะที่เซลล์ของร่างกายไม่ตอบสนองต่อการทำงานของอินซูลินอย่างมีประสิทธิภาพ แม้ร่างกายจะผลิตอินซูลินเพียงพอ แต่เซลล์ต่าง ๆ ในกล้ามเนื้อ ตับ และเนื้อเยื่อไขมันกลับไม่สามารถดึงกลูโคสเข้าไปใช้หรือเก็บสะสมได้ตามปกติ
ทำให้ตับอ่อนต้องผลิตอินซูลินมากขึ้นเพื่อลดระดับน้ำตาลในเลือด หากภาวะดื้ออินซูลินเกิดขึ้นเป็นเวลานาน อาจทำให้เกิดโรคเบาหวานชนิดที่ 2 (Type 2 Diabetes) ได้
ปัจจัยหลายอย่างสามารถก่อให้เกิดภาวะดื้ออินซูลิน ได้แก่:
- ภาวะน้ำหนักเกินหรือโรคอ้วน: การมีไขมันในร่างกายมากเกินไป โดยเฉพาะไขมันที่สะสมรอบอวัยวะภายในช่องท้อง (ไขมันในช่องท้อง) มีส่วนทำให้เซลล์ตับและกล้ามเนื้อดื้อต่ออินซูลิน
- ขาดการออกกำลังกาย: การไม่มีกิจกรรมทางกายที่เพียงพอทำให้การเผาผลาญพลังงานลดลง ทำให้เซลล์ดื้อต่ออินซูลิน
- อาหารที่มีน้ำตาลและไขมันสูง: การบริโภคอาหารที่มีปริมาณน้ำตาลสูง ไขมันทรานส์ และอาหารแปรรูปเป็นประจำทำให้ร่างกายเพิ่มการผลิตอินซูลิน แต่ส่งผลให้เกิดภาวะดื้ออินซูลินในระยะยาว
- กรรมพันธุ์และความเครียด: ปัจจัยทางพันธุกรรมและการเผชิญกับความเครียดบ่อยครั้งสามารถเพิ่มความเสี่ยงต่อภาวะดื้ออินซูลินได้
ผลเสียและอันตรายของภาวะดื้ออินซูลิน
- โรคเบาหวานชนิดที่ 2: เมื่อร่างกายไม่สามารถดึงกลูโคสจากเลือดเข้าไปใช้ได้ น้ำตาลในเลือดจะสูงขึ้นเรื่อย ๆ และทำให้เกิดโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ในที่สุด ซึ่งอาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง เช่น โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง และความเสื่อมของไต
- ความเสี่ยงต่อโรคหัวใจและหลอดเลือด: ภาวะดื้ออินซูลินเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดความดันโลหิตสูง และทำให้ระดับไขมันในเลือดสูงขึ้น (คอเลสเตอรอลและไตรกลีเซอไรด์) ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญในการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดตีบตัน
- ไขมันพอกตับ: ภาวะดื้ออินซูลินทำให้การสะสมของไขมันในตับเพิ่มขึ้น ซึ่งอาจนำไปสู่ภาวะไขมันพอกตับ (Fatty Liver Disease) และอาจรุนแรงถึงขั้นตับอักเสบหรือตับแข็ง
- การเสื่อมสมรรถภาพทางเพศ: สำหรับผู้ชาย ภาวะดื้ออินซูลินอาจมีส่วนทำให้เกิดการเสื่อมสมรรถภาพทางเพศเนื่องจากการไหลเวียนเลือดไม่ดี นอกจากนี้ยังอาจส่งผลต่อระบบฮอร์โมนในผู้หญิงทำให้เกิดภาวะ Polycystic Ovary Syndrome (PCOS)
ภาวะดื้ออินซูลินสามารถส่งผลกระทบรุนแรงต่อสุขภาพ แต่สามารถป้องกันได้โดยการปรับวิถีชีวิต ไม่ว่าจะเป็นการควบคุมอาหาร หรือออกกำลังกาย และควบคุมน้ำหนัก
สนับสนุนโดย ทัวร์คาสิโนเวียดนาม